pozostawać w tyle
  • Zgódź się i chodź

    31.10.2023
    31.10.2023

    Serdecznie proszę Państwa o wyjaśnienie, dlaczego w drugiej osobie trybu rozkazującego czasowników 2. koniugacji pojawia się zazwyczaj o, a czasami ó, np. „chodzę/chodź”, „szkodzę/szkodź”, ale „godzę/gódź”, „wodzę/wódź (na pokuszenie)”. Od czego to zależy?

  • dyżur i ostry dyżur

    11.01.2024
    11.01.2024

    Szanowni Państwo,

    co dokładnie oznacza dyżur?

    Podstawowa definicja pojęcia dyżur wskazuje na pełnienie obowiązków i okres pełnienia.

    Definicja pojęcia ostry dyżur wskazuje na okres i „obowiązek przyjmowania wszystkich chorych”, czyli raczej gotowość.

    Z kolei w Kodeksie pracy (art. 1515) znajdziemy już wprost „gotowość” i wzmiankę o tym, że jest możliwe „mieć dyżur”, a nie wykonać pracy.

    Dwie ostatnie definicje zdają się lekko kontrastować z pierwszą, w myśl której nie tylko gotowość jest potrzebna, ale też pełnienie. Czy w tej pierwszej definicji po średniku (lub nawet przed : ) nie miało być:

    „też: okres pozostawania w gotowości do pełnienia tych obowiązków”?

    Z góry dziękuję!

  • Pochodzenie spójnika zanim.

    26.03.2021
    26.03.2021

    Szanowni Państwo,

    skąd wzięło się słowo zanim? Wydaje się, że jest to zbitek słów „za + on”. Jednak znaczenie przeczy tej intuicji: zanim oznacza przecież coś przed, a nie za, co ma odpowiednik np. w angielskim before czy włoskim prima. Bardzo proszę o wyjaśnienie etymologii tego słowa.

    Pozdrawiam, P.R.

  • Oznaczanie skróceń
    17.06.2016
    17.06.2016
    Szanowni Państwo,
    jak poprawnie należy zapisać skrót tytułu filmu, serialu, powieści itp.? Czy wystarczy tak: „M jak…”, „W pustyni…”, czy powinno się w ten sposób: „M jak(…)”, „W pustyni(…)”?
    A jak w przypadku fragmentów treści utworów, np.: „Panno święta, co Jasnej bronisz Częstochowy” – to fragment „Pana Tadeusza” czy też „(…)Panno święta, co Jasnej bronisz Częstochowy(…)” – to fragment „Pana Tadeusza”?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Przyimki przed nazwami uczelni
    24.10.2018
    24.10.2018
    Dzień dobry,
    mam pytanie dotyczące uniwersytetów amerykańskich, a właściwie ich skróconych form – ich odmiany i połączenia z przyimkami. Czy jest różnica poprawnościowa w wyrażeniach dostać się na Harvard i dostać się do Harvarda? Z którym przyimkiem w takim kontekście łączyć uczelnię MIT – traktować ją jak uniwersytet (wówczas dostajemy się na MIT) czy instytut (czyli do MIT)?
  • śledzić a upośledzony
    14.02.2008
    14.02.2008
    Chciałabym się dowiedzieć, co ma wspólnego słowo śledzić ze słowem upośledzony. Jaka jest etymologia tych słów? Dziękuję.
  • tajemnicza WUWA
    5.06.2013
    5.06.2013
    Proszę o rozstrzygnięcie kwestii, z którą wrocławscy dziennikarze od dłuższego czasu nie mogą się uporać. Chodzi o modelowe osiedle wzniesione w 1929 r. na wystawę budowlaną Wohnung und Werkraum. Do dziś używa się nazwy skróconej, lecz o ile nikt nie wątpi, że w wymowie jest to ta [wuwa], o tyle nie bardzo wiadomo, jak to zapisać: WUWA, WuWA czy WuWa, a dalej – jak zapisywać formy przypadków zależnych, by nie powstało mylne wrażenie, iż mianownik brzmi [wuw]. Nie ma WUW-y, WuW-y, WuWy czy Wuwy?
  • mi czy mnie?
    29.06.2007
    29.06.2007
    Witam!
    Mam wątpliwości związane z użyciem krótszych lub dłuższych form zaimków osobowych. Zawsze byłam uczona, że mnie używa się na początku, zaś mi – w środku i na końcu zdania. Tymczasem moja koleżanka trafiła na artykuł, w którym było napisane, że na końcu wypowiedzenia używa się również form dłuższych. Nie pasuje mi to do tej pory (jak to – „Kocham ciebie”?!), jednak postanowiłam się upewnić. Oczywiście pomijam sprawy związane z akcentem, pytam jedynie o zasadę.
    Pozdrawiam,
    Jr.
  • Stylizacyjna funkcja szyku

    21.07.2021
    21.07.2021

    Czy uzasadniony jest taki szyk: „z szaleńczą niemal odwagą wyszedł na pokład; muszą odbywać długie bardzo wędrówki; o pół mili zaledwie dojrzał stado karibu; sięgając łbem o 9 przeszło stóp” zamiast: „z niemal szaleńczą odwagą; bardzo długie wędrówki; zaledwie o pół mili; przeszło o 9 stóp”. Zdania te pochodzą z książek Centkiewiczów i Curwooda, ale ostatnio i w gazecie natrafiłem na coś takiego: „wiadomo, że od Kaczyńskiego tylko zależy, kto...” (zamiast „że tylko od Kaczyńskiego zależy”).

  • bliski rodak
    16.02.2013
    16.02.2013
    Szanowna Poradnio,
    ostatnio spotkałam się z określeniem: „Jest to nasz bliski rodak, który urodził się w Przysietnicy”. Chciałam się zapytać, czy wyrażenia bliski rodak jest poprawne? Czy rodak może być bliższy lub dalszy?
    Dołączam wyrazy szacunku
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego